اعتکاف، از جمله عبادت‌های مستحب است که در آن، فرد برای مدتی مشخص (دست‌کم سه روز) در مسجد می‌ماند و روزه می‌گیرد. ارکان این عبادت، اقامت در مسجد و روزه است و هیچ عبادت یا عمل خاص دیگری برای آن تعیین نشده است، با این حال، مُعتَکِفان بیشتر وقت خود را صرف انجام اعمال عبادی می‌کنند. نحوه اقامت و یا خروج از مسجد احکام و شرایطی دارد که در کتاب‌های فقهی، در باب اعتکاف بیان شده است. اعتکاف زمان مخصوصی نیز ندارد، ولی در روایات بهترین زمان برای اعتکاف ماه رمضان، به‌ویژه دهه سوم آن بیان شده است. در ایران، از سال‌های نخست دهه هشتاد شمسی، گرایش به اعتکاف در ماه رجب گسترش یافته و اکنون در ایام البیض (۱۳، ۱۴ و ۱۵) این ماه در اکثر شهرها و مساجد بزرگ این کشور مراسم برگزار می‌شود. با توجه به اهمیت اعتکاف، کتاب‌هایی نیز به صورت مستقل درباره آن نوشته شده است.
خارج نشدن از مسجد
در مدت اعتکاف، خروج از مسجد تنها در حد پرداختن به اموری خاص جایز است. مصالح عامی همچون اقامه نماز جمعه، تشییع جنازه، اقامه شهادت و عیادت بیمار، و یا رفع نیازهای شخصی چون تهیه خوراک لازم و قضای حاجت از مصادیق این موارد شمرده شده است. در موارد مجاز نیز معتکف نباید در جایی بنشیند و تا حدی که ممکن است نباید در سایه راه برود.
محرمات
در اعتکاف چند چیز از جمله مباشرت جنسی حتی در حد بوسیدن همسر، استفاده از عطر، خرید و فروش، مگر برای رفع حاجت و نیز مشاجره و جدال درباره امور دنیوی بر شخص معتکف حرام می‌شود. ارتکاب برخی ازمحرمات علاوه بر باطل کردن اعتکاف موجب کفاره نیز می‌گردد.
وسایل مورد نیاز برای اعتکاف
ساک کوچک
در انتخاب کیف مخصوص اعتکاف دقت کنید. نباید آنقدر بزرگ باشد که در مسجد جای یک نفر را اشغال کند، نباید هم آنقدر کوچک باشد که با 2 تا لباس پر شود. بهترین کار در این مواقع برداشتن 2 ساک کوچک است. یکی برای لباس و سجاده، دیگری هم برای لوازم متفرقه‌ای که در ادامه می‌خوانید.
نکته ضروری: می‌توانید از ساک لباستان بعنوان بالش هم استفاده کنید.
قلمرو
اگر این یکی را فاکتور بگیرید، سرتان کلاه رفته بدجور! همان ساعت اولی که وارد مسجد می‌شوید باید محل نشستن خودتان را تعیین کنید. اگر فکر می‌کنید بدون زیرانداز جای خوبی انتخاب می‌کنید و هیچ‌کس چپ نگاهش نمی‌کند، سخت در اشتباهید. وقتی یک تک پا رفتید دستشویی و برگشتید، خواهید دید چطور چند نفر دراز به دراز سر جای شما خوابیده‌اند! آن وقت دیگر هیچ مدرکی برای اثبات اینکه جای شما آنجا بوده است ندارید، پس زیرانداز را فراموش نکنید.
مهر و تسبیح
همیشه یکسری وسایل مانند مهر و تسبیح و سجاده در مساجد پیدا می‌شوند. اما اگر اینها را با خودتان ببرید 2 فایده دارد: 1ـاز اعتکاف یادگاری‌های خوبی می‌شوند. 2ـ ممکن است مسجد شلوغ شود و این وسایل را روی هوا بزنند. باور کنید بارتان راسنگین نمی‌کند. همه این موارد روی هم 200 گرم هم نمی‌شود!
برای پرواز
یک قرآن و مفاتیح کوچک با خودتان ببرید. لطفاً جوگیر نشوید و به قرآن خطی مادربزرگتان هم کاری نداشته باشید. قرآن بزرگ تا دلتان بخواهد در مساجد هست و طالب ندارند. هر کس این قرآن و مفاتیح‌ها را چند دقیقه دست بگیرد از نفس می‌افتد. یک قرآن و مفاتیح سبک خیلی به کارتان می‌آید. نکته ضروری: شما «کلیات مفاتیح‌الجنان» را با خود ببرید. بیشتر دعاهای اعتکاف در کلیات آمده است.
دمپایی
هیچ‌چیز به اندازه این مورد در اعتکاف دوست‌داشتنی نیست. حالا گفته‌اند معتکف نباید از مسجد خارج شود اما این حرف دلیل نمی‌شود که شما با خودتان دمپایی نبرید.
برای دستشویی رفتن حتماً به این کوچولوی دوست‌داشتنی نیاز خواهید داشت. فقط یادتان باشد یک کیسه مناسب هم با خودتان ببرید تا مجبور نشوید دمپایی نازنین را جلو در شبستان، کنار صدها لنگه دیگر رها کنید. البته بیشتر مساجد محل ما به صندوق‌های مخصوص قرار دادن کفش مجهز شده‌اند اما شما باز هم احتیاط را از دست ندهید.
سحری روز اول
بعضی از مساجد روز اول سحری نمی‌دهند. به همین دلیل شما باید چند کنسرو و البته در بازکن با خودتان ببرید. در این صورت اگر لازم شود می‌توانید سحری بخورید، اگر هم نه، اتفاقی نمی‌افتد! راستی! مقداری آبلیمو و کمی نان هم با خودتان ببرید. آبلیمو برای جلوگیری از مسمومیت و گرمازدگی. نان هم برای آنکه ممکن است غذای مسجد کفاف معده مبارک شما را ندهد!
خود درمانی
از آنجا که پزشکی در خون ما ایرانی‌هاست، می‌توانید یکسری داروی دم‌دستی با خودتان ببرید. قرص سردرد و دل درد و ....
خواب و بیدار
برق مسجد که 24 ساعته روشن نیست. بالاخره مردم خواب هم دارند. اما از آنجایی که ممکن است برنامه خواب شما در این 3 روز حسابی به هم بریزد، حتماً چراغ قوه و چشم‌بند با خودتان ببرید. بالاخره یک موقع مردم بیدارند و شما خوابتان می‌آید، یک موقع هم برعکس. باید فکر همه چیز را کرد.
قهوه‌خانه همراه
این مورد فقط مخصوص عشق چایی‌هاست. همان‌ها که اگر 2 ساعت چایشان به تأخیر بیفتد، سردرد می‌گیرند. یک فلاسک چای همراه یک کیسه کوچک قند باید همراه این افراد باشد. فلاسکتان را به خادمان مسجد دهید تا پر کنند. آن وقت تا موقع سحر هم خیال خودتان از چایی راحت است، هم اطرافیان!
همراهان همیشگی
حوله، شانه، مسواک و ... هم که گفتن ندارد. همه می‌دانند این وسایل را باید در سفرهای بلند و کوتاه برد. زحمت بکشید و مقداری نمک هم با خودتان ببرید. نه برای آنکه آنجا دائماً نمک بریزید! در اعتکاف از خمیردندان‌های معطر نمی‌توان استفاده کرد. نمک بهترین گزینه برای جانشینی خمیردندان است.
مکان یابی در اعتکاف
خدا را شکر امسال همه مساجدی که در منطقه ما اعتکاف برگزار می‌کنند، امکانات مناسبی دارند. با این حال وقتی وارد مسجد می‌شوید و می‌خواهید مکان مستقر شدنتان را انتخاب کنید باید چند نکته را در نظر بگیرید:
1ـ کنار بلندگوهای مسجد ننشینید. آرزوی یک خواب راحت برایتان می‌ماند.
2ـ کنار دیوار بنشینید تا تکیه‌گاه داشته باشید.
3ـ کنار ورودی شبستان ننشینید. مطمئن باشید هر روز چند نفر پای مبارک را لگد خواهند کرد.
تاریخ برگزاری اعتکاف سال 1397
11 و 12 و 13 فروردین 97
منابع:
http://fa.wikishia.net
https://www.tasnimnews.com
https://www.aparat.com
